فناوری نانو
فناوری نانو یا نانوتکنولوژی رشته‌ای از دانش کاربردی و فناوری است که جستارهای گسترده‌ای را پوشش می‌دهد.
موضوع اصلی آن نیز مهار ماده یا دستگاه‌های در ابعاد کمتر از یک میکرومتر، معمولاً حدود ۱ تا ۱۰۰ نانو متر است. در واقع نانو
تکنولوژی فهم و به کارگیری خواص جدیدی از مواد و سیستمهایی در این ابعاد است که اثرات فیزیکی جدیدی - عمدتا متاثر از
غلبه خواص کوانتومی بر خواص کلاسیک - از خود نشان می‌دهند. نانوفناوری یک دانش به شدت میان‌رشته‌ای است و به
رشته‌هایی چون فیزیک کاربردی، مهندسی مواد، ابزارهای نیم رسانا، شیمی ابرمولکول و حتی مهندسی مکانیک،
مهندسی برق و مهندسی شیمی نیز مربوط می‌شود. نانو تکنولوژی می‌تواند به عنوان ادامهٔ دانش کنونی به ابعاد نانو یا
طرح‌ریزی دانش کنونی بر پایه‌هایی جدیدتر و امروزی‌تر باشد.
نیما یوشیج......
دی ۱۳۳۸ خورشیدی در شمیران شهر تهران) شاعر معاصر ایرانی است. وی بنیانگذار شعر نو فارسی است.نیما یوشیج
با مجموعه تأثیرگذار افسانه که مانیفست شعر نو فارسی بود، در فضای راکد شعر ایران انقلابی به پا کرد. نیما آگاهانه تمام
بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی را به چالش کشید. شعر نو عنوانی بود که خود نیما بر هنر خویش نهاده بود.تمام
جریان‌های اصلی شعر معاصر فارسی مدیون این انقلاب و تحولی هستند که نیما مبدع آن بود.نیما در سال ۱۲۷۷ هجری
شمسی درروستای یوش از توابع بخش بلده شهرستان نور به دنیا آمد. پدرش ابراهیم‌خان اعظام‌السلطنه متعلق به خانواده‌ای
قدیمی مازندران بود و به کشاورزی و گله‌داری مشغول بود پدر نیما زندگی روستایی، تیراندازی و اسب‌سواری را به وی
آموخت. نیما تا سن دوازده سالگی درزادگاهش روستای یوش و در دل طبیعت زندگی کرد نیما خواندن و نوشتن را نزد
آخوند ده فرا گرفت ولی دلخوشی چندانی از او نداشت چون او را آزار می‌داد و در کوچه باغ‌ها دنبال نیما می‌کرد
اقامت در تهران
دوازده ساله بود که به همراه خانواده تهران رفت و در مدرسه عالی سن لویی مشغول تحصیل شد. در مدرسه از بچه‌ها
کناره‌گیری می‌کرد و به گفته خود نیما با یکی از دوستانش مدام از مدرسه فرار می‌کرد و پس از مدتی با تشویق یکی از
معلم‌هایش به نام نظام وفا به شعر گفتن مشغول گشت و در همان زمان با زبان فرانسه آشنایی یافت و شعر گفتن به سبک
خراسانی را شروع کرد.پس از پایان تحصیلات در مدرسه سن‌لویی نیما در وزارت دارایی مشغول کار شد. اما پس از
مدتی این کار را مطابق میل خود نیافت و آن را رها کرد
فعالیت‌های اجتماعی
دوران نوجوانی و جوانی نیما مصادف است با توفانهای سهمگین سیاسی - اجتماعی در ایران نظیر انقلاب مشروطه و
جنبش جنگل و تاسیس جمهوری سرخ گیلان، روح حساس نیما نمیتوانست از این توفانهای اجتماعی بی تاثیر بماند. نیما از
نظر سیاسی تفکر چپگرایانه داشت، و با نشریه ایران سرخ یکی از نشریات حزب کمونیست ایران (دهه ۱۹۲۰) که
برادرش لادبن سردبیر آن بود و در رشت چاپ و منتشر میشد همکاری قلمی داشت. از جمله تصمیم گرفت به میرزا
کوچک خان جنگلی بپیوندد و همراه با او بجنگد تا کشته شود. دیرتر در دهه بیست خورشیدی در نخستین کنگره نویسندگان
ا یران عضو هیات مدیره کنگره بود و اشعار وی در نشریات چپگرای این دوران منتشر می گردید.
تشکیل خانواده
در سال ۱۳۰۵ با عالیه جهانگیر ازدواج کرد تا به گفته خود از افکار پریشان رهایی یابد درست یک ماه پس از ازدواج،
پدرش ابراهیم نوری درگذشت در همین زمان چند شعر از او در کتابی با عنوان خانواده سرباز چاپ شد. وی که در این
زمان به دلیل بی‌کاری خانه‌نشین شده بود در تنهایی به سرودن شعر مشغول بود و به تحول در شعر فارسی می‌اندیشید اما
چیزی منتشر نمی‌کرد
ترک تهران
به سال ۱۳۰۷ خورشیدی محل کار عالیه جهانگیر همسر نیما به آمل انتقال پیدا کرد. نیما نیز با او به این شهر رفت. یک سال
بعد آنان به رشت رفتند. عالیه در این‌جا مدیر مدرسه بود و نیما را سرزنش می‌کرد که چرا درآمدی ندارد. او مدتی نیز در
دبیرستان حکیم نظامی شهرستان آستارا واقع در مرز شوروی سابق به امر تدریس مشغول بود.
تغییر نام
علی اسفندیاری در سال ۱۳۰۰ خورشیدی نام خود را به نیما تغییر داد. نیما نام یکی از اسپهبدان تبرستان بود و به معنی کمان
بزرگ است. او با همین نام شعرهای خود را امضا می‌کرد. در نخستین سال‌های صدور شناس‌نامه نام وی نیماخان یوشیج
ثبت شده است. آغاز شاعری نیما در سال ۱۳۰۰ منظومه قصه رنگ پریده را که یک سال پیش سروده بود در هفته‌نامه
قرن
بیستم میرزاده عشقی به چاپ رساند این منظومه مخالفت بسیاری از شاعران سنتی و پیرو سبک قدیم مانند ملک الشعرای
بهار و مهدی حمیدی شیرازی را برانگیخت. شاعران سنتی به مسخره و آزار وی دست زدند.
نیما پس از مدتی به تدریس در مدرسه‌های مختلف از جمله مدرسه عالی صنعتی تهران و همکاری با روزنامه‌هایی چون
مجله موسیقی و مجله کویر پرداخت.
پارچه ضد میکروب.....
پارچه‌های ضدمیکروب سازگار با بدن در کشور تولید شد پژوهشگران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس با شناسایی میکروارگانیسم‌های جدید با توانایی تولید
نانوذرات نقره و طلا، موفق به تولید پارچه‌های ضد میکروب شدند.
امروزه نانوذرات تولیدی به روش زیستی که به آن تولید بوسیله‌ی فناوری سبز نیز لقب داده‌اند، به علت مقرون به صرفه
بودن و نیز عدم تولید مواد سمی در محیط و بر روی سطح نانوذرات، دارای کاربردهای فراوان در صنعت است. از جمله کاربردهای مهم آن استفاده از نانوذرات تولیدی بوسیله‌ی میکروارگانیسم‌ها در
پزشکی است که در درون ساختار بانداژ زخم و نیز ابزارهای مورد استفاده در درون بدن
قابل استفاده‌اند.یکی
دیگر از کاربردهای نانوذرات، استفاده از آنها در صنعت پوشاک است، به طوری‌که
تهیه
لباس‌های حاوی نانوذرات که به علت آلی بودن با بدن انسان سازگار و دارای خواص ضد
میکروبی نیز
هستند، از جمله کاربردهایی است که تحقیقات زیادی در مورد آن انجام نشده است. این
تحقیق بوسیله‌ی پرستو پورعلی، دانشجوی دکتری در رشته میکروبیولوژی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات فارس
و دکتر مجید باصری صالحی، سیما افشار نژاد و پروفسور جواد بهروان انجام شده است و هدف اصلی آن، شناسایی
میکروارگانیسم‌های بومی ایران با توانایی تولید نانوذرات فلزی از جمله نانوذرات نقره و طلا بود که سپس حضور
نانوذرات تولیدی بوسیله‌ی آنالیزهای متعدد تایید و نهایتا از آنها در درون پارچه جهت ایجاد خواص ضد میکروبی
استفاده
شد.
پورعلی در این باره اظهار کرد: با توجه به تحقیقات صورت گرفته براحتی می‌توان شرایطی را برای میکروارگانیسم‌ها
فراهم کرد که طی آن تولید نانوذرات فلزی قابل انجام باشد. بطور خلاصه پس از جداسازی میکروارگانیسم‌ها، هر یک
از
آنها در معرض یون‌های فلزی در سطح غیر کشنده قرار گرفتند و پس از ایجاد دما و سایر شرایط مورد لزوم، نانوذرات
بصورت درون سلولی بوسیله‌ی میکروارگانیسم‌ها تولید شدند. علاوه بر این تولید نانوذرات به صورت برون سلولی نیز
بوسیله‌ی میکروارگانیسم‌ها بررسی و با موفقیت انجام شد.
به گفته پورعلی، دستاوردهای این طرح نه تنها شناسایی میکروارگانیسم‌های جدید با توانایی تولید نانوذرات نقره و طلا
بود، بلکه بررسی خواص ضد میکروبی نانوذرات با توجه به شکل و رنگ‌های تولیدی آنها انجام شده و نهایتا نانوذرات
درون بستر پارچه‌ها ثابت شده و به این ترتیب خواص ضد میکروبی قابل توجهی در پارچه‌ها ایجاد شده است.
پورعلی در توضیح اثرات استفاده از فناوری نانو در این پژوهش افزود: به طور کلی هنگامیکه مواد در ابعاد نانو تولید
شوند، خواص متفاوتی نسبت به ماده اولیه خود بروز می‌دهند که از جمله این تغییرات برای نانوذرات نقره و طلا ایجاد
خواص ضد میکروبی بسیار بالاتر است که در پایان‌نامه من این خاصیت به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته است.
نانوذرات نقره و طلا به روش‌های متفاوتی خاصیت ضد میکروبی خود را عرضه می‌دارند که برای نانوذرات نقره از
طریق فعال‌سازی واسطه‌های فعال اکسیژنی، واکنش با DNA و پروتئین‌ها و برای نانوذرات طلا از طریق واکنش با
پمپؤهای ATPase و نیز از بین بردن پتانسیل غشای موجود در درون سلول است.
وی یادآور شد: نانوذرات تولیدی با این روش، در پزشکی، دارورسانی و نیز در مواردی مانند فیلترهای تصفیه آب و
فاضلاب و نیز پارچه‌های مختلف و بانداژها می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند.نتایج این کار تحقیقاتی در مجله
«BioMetals» منتشر شده است.
ماکسیم.....
درباره “ماکسیم فاژی “، دانشمند فضایی، که کمتر کسی او را می شناسد.
تاریخ فضانوردی سرشار از وجود کسانی است که در عین موثر بودن، نام و نشان آنها سال
ها پنهان مانده یا لااقل در حد
ارزش شان مطرح نشده است. این تنها شامل شوروی سابق و پنهان کاری های حکومتی آن
دوران نمی شود. در ایالات
متحده نیز کسانی بودند که نقش مهمی در فناوری فضایی این کشور داشتند اما درباره آنها،
اطلاعات بسیار اندکی منتشر
می شد. یکی از آنها” ماکسیم فاژی” است. او را حتی بسیاری از آنانی که سال ها اخبار
فضایی را دنبال کرده اند نمی شناسند
ماکسیم فاژی در ۲۶ آگوست ۱۹۲۱ در استانکریک از هندوراس انگلیس (در حال حاضر
بلیز) به دنیا آمد. پدرش “هنری فاژی”
پزشک بود و چند سال پس از جنگ جهانی اول به عنوان کارمند دولت انگلیس در آمریکای
مرکزی کار می کرد. پس از مدتی به
ایالات متحده مهاجرت کرد و در آنجا ساکن شد.
ماکسی فاژی در دوران کودکی به ساخت هواپیماهای مدل و خواندن داستان های علمی –
تخیلی علاقه مند شد.او ساعت
زیادی از وقتش را صرف خواندن کتاب های “ژول ورن” و “هربرت جرج ولز” می کرد.
پدرش گرچه پزشک بود، اما او را در این راه
کمک و تشویق می کرد. فاژی نوجوان تصمیم گرفت در آینده مهندس شود. بعد از پایان
تحصیلات متوسطه در سال ۱۹۳۹ در
شهر سان فرانسیسکو، نخست به کالج فنی سان فرانسیسکو و سپس دانشگاه ایالتی لوئیزیانا
روی آورد و توانست مدرک
مهندسی مکانیک خود را در سال ۱۹۴۳ دریافت کند.
سه سال به عنوان ملوان زیردریایی در نیروی دریایی ایالات متحده خدمت می کرد. سپس
در مرکز تحقیقات لانگلی در
همپتون به عنوان پژوهشگر مشغول به کار شد. وی یکی از کسانی بود که با کمیته ملی
مشورتی در زمینه هوانوردی “ناکا”
(۱) که بعدا به سازمان ملی هوانوردی و فضا (۲) (ناسای فعلی) تغییر نام داد، در لانگلی،
روی طراحی هواپیمای فراصوت
ا یکس- ۱۵ کار می کردند.
در اکتبر ۱۹۵۷ و به دنبال پرتاب اسپوتنیک – ۱، نخستین ماهواره جهان توسط روس ها،
او و ۳۴ مهندس دیگر توسط مسئولان
ایالات متحده انتخاب شدند تا یک گروه ضربت تشکیل دهند و با سرعت بر روی ناوی برای
پروازهای سرنشین دار کار کنند،
ناوی که بعدا نام “مرکوری” به خود گرفت و ۶ فضانورد آمریکایی را بر عرشه خود به فضا
برد و به زمین برگرداند.
به این ترتیب بود که وی به عنوان سرمهندس طراح مرکز مهندسی و توسعه ناوهای
سرنشین دار انتخاب شد که امروز ما آن را
به عنوان “مرکز فضایی جانسن” می شناسیم. فاژی نزدیک به ۲۰ سال در این سمت فعالیت
داشت.
او بود که “سامانه موشکی نجات” را پیشنهاد و طراحی کرد. وی در آن زمان پیش بینی کرد
که اگر موشک بالابرنده یک ناو
سرنشین دار نتواند به خوبی عمل کند، به طور مثال روی سکوی پرتاب منفجر شود و یا به
دلیل نقص فنی نتواند ناو کیهانی
را به مدار برساند، سرنشین این ناو از بین خواهد رفت به همین دلیل باید سامانه ای ساخت
که در برابر خطرهای مختلف
مربوط به موشک بالا برنده، جان فضانورد را حفظ کند.
سامانه موشکی فاژی بر بالای سفینه وصل می شد و در زمان حادثه پیش بینی نشده، مثلا
انفجار یک موشک بر روی
سکوی پرتاب، این سامانه، ناو کیهانی را لحظاتی قبل از حادثه از بقیه بدنه موشک جدا
کرده و به فاصله مطمئنی می بر
د تا توسط چتر نجات و به صورت آرام فرود آید. چنین سامانه ای بود که در جریان حادثه
“سایوز تی – ۱۰ آ ” توانست جان دو
کیهان نورد روس را نجات دهد.
وی بعداً در طراحی ناو جمینی، دومین سفینه سرنشین دار ایالات متحده، نیز سهم داشت.
سفینه جمینی در حقیقت شکل
پیشرفته تر مرکوی بود که می توانست دو نفر را به مدار ببرد. جمینی، ۱۰ پرواز سرنشین
دار داشت و تجربه فاژی در سفینه
قبلی توانست در طراحی و ساخت این ناو موثر باشد.
اما شاهکار اصلی وی طراحی و ساخت سفینه آپولو بود
که آمریکایی ها را به ماه رساند. فاژی سرمهندس طراح ناو آپولو بود. این سفینه حیثیتی بین
المللی برای دستگاه فضایی
ایالات متحده به وجود آورد.
چند ماه بعد از پرواز آپولو – ۱۱ در ژوئیه ۱۹۶۹ و گام نهادن آرمسترانگ بر سطح ماه
فاژی و یک گروه کوچک از همکاران او (از
جمله فضانورد سابق ” جو آلن”) طراحی ناو سرنشین دار قابل استفاده مجدد را به ناسا
پیشنهاد دادند؛ سفینه ای که بعدا
نام “شاتل فضایی” به خود گرفت.
در این سیستم، یک ناو کیهانی به شکل هواپیما، حدودا در اندازه هواپیمای دی. سی. ۳ با
کمک موتورهای خود که از یک
مخزن سوخت در بیرون از بدنه سفینه تغذیه می کرد و دو موشک جامدسوز به فضا پرتاب
می شد موشک های جامدسوز
پس از پایان کار، از ناو جدا شده و مخزن بیرونی، تا مدار زمین آن را همراهی می کرد. در
بازبینی های ناسا، طرح او برای
ساخت موشک کمکی جامد سوز مورد تجدیدنظر قرار گرفت. موشک های پیشنهادی فاژی
یک پارچه بودند اما ناسا ترجیح داد
آنها از چند بخش جدا، اما به هم متصل تشکیل شوند.
برای آن که گازهای حاصله از درزها نشت نکنند از یک واشر لاستیکی باید استفاده می شد.
خرابی یکی از همین واشرها
بود که باعث نشت گاز شعله ور و انفجار چلنجر در ژانویه ۱۹۸۶ شد. او کار برای ناسا را
تا سال ۱۹۸۱، اندکی پس از دومین
پرواز شاتل فضایی ادامه داد. پس از بازنشستگی، فاژی یکی از بنیانگذاران شرکت
“اسپیس ایندوستری” در سال ۱۹۸۲ بود.
او مقالات علمی زیادی نوشت؛ همچنین نویسنده کتاب های “ناوهای سرنشین دار”، مهندسی
طراحی و کاربرد” (در سال
۱۹۶۴ با همکاری پاول پورسر ونورمن اسمیت)، “فناوری سامانه های فضایی سرنشین
دار” (در سال ۱۹۶۵) و ” پروازهای
فضایی سرنشین دار” (در سال ۱۹۶۵) بود.
ماکسیم فاژی سرانجام به دلیل سرطان مثانه، در ۹ اکتبر سال ۲۰۰۴ در سن ۸۳ سالگی
درگذشت.
“کریستوفر کرافت”، مدیر سابق مرکز فضایی جانسن در باره او گفت: “ماکس فاژی یکی از
اسطوره های طراحی و ساخت
ناوهای سرنشین دار به شمار می رود.”
فاژی در دوران زندگی اش به دلیل خدمات فوق العاده به فناوری های فضایی، به دریافت
مدال و افتخارات متعددی نایل آمد که
از جمله می توان به دکترای افتخاری از دانشگاه ایالتی لوئیزیانا و دانشگاه پیتزبورگ، مدال
ناسا برای رهبری برجسته، جایزه
ابتکار برجسته از موسسه مهندسی برق و الکترونیک، مدال طلا از انجمن مهندسان
مکانیک ایالات متحده اشاره کرد.